27 jul

Noordse Woelmuis

Een belangrijk motief voor het onderhouden van de Kalverpolder heeft te maken met de noordse woelmuis.  Deze muis is een vrij grote muis. Volwassen dieren zijn 9,5 tot 16 cm lang en wegen tot 60 gram.noordse woelmuis

De vacht is bruin tot zwart met een donkergrijze buik. De staart is voor een woelmuis lang en beslaat ongeveer 40% van de kop-romplengte. Net als andere woelmuizen is de kop breed en geschikt om door het plantendek en de bovenste grondlaag te woelen. De oren van de noordse woelmuis steken vrijwel niet uit de lange vacht. De achterpoten zijn fors en donker en hebben vaak contrasterende witte nagels.

De aardmuis is eveneens ruig behaard, maar heeft een kortere staart en kleinere poten en nooit witte nagels. De verschillen zijn helaas niet altijd even duidelijk zichtbaar. In Waterland wordt de noordse woelmuis vrijwel overal aangetroffen; meestal in lage dichtheden. In enkele polders worden hogere dichtheden aangetroffen. Dit zijn de kerngebieden van de noordse woelmuis. De belangrijkste gebieden zijn: het Oostzanerveld, Ilperveld en het Wormer-, Jisper- en Nekkerveld.

Ook in het oosten van Waterland zijn nog vrij veel noordse woelmuizen te vinden. De hoogste dichtheid aan noordse woelmuizen wordt aangetroffen in bloemrijk rietland. Verder zijn veenmosrietland en voedselrijk rietland belangrijke leefgebieden. De woelmuis heeft echter een goed ontwikkelde kruidlaag nodig voor het graven van gangen en het vinden van voedsel.

In veenmosrietland is de mogelijkheid voor het graven van gangen de belangrijkste drempel voor een hoge dichtheid. In voedselrijk rietland kan door uitbundige groei van brandnetel en braam een kale bodem ontstaan die minder geschikt is als leefgebied voor de noordse woelmuis. Net als andere woelmuizen is de noordse woelmuis een planteneter. Het voedsel bestaat uit rietspruiten, zeggen, biezen en grassen. In de winter kan dit worden aangevuld met schors, zaden en wortels. ’s-Zomers worden ook kruiden gegeten.

27 jul

Grutto

grutto

de Grutto

De baltsroep van de grutto klinkt met wat fantasie als utto, utto, utto, dat hij snel achter elkaar roept. Aan deze roep dankt de grutto zijn naam.

 Kenmerken
In de zomer heeft het mannetje van de grutto een oranjebruine kop, nek en borst. Ook de snavel is aan de kopzijde oranje. De flanken en de buik zijn gevlekt. Hij heeft een lange vrijwel rechte snavel, die iets naar boven is omgebogen. Als de grutto vliegt vallen de witte strepen boven en onder de vleugels op. De grutto is 36-44 cm groot en heeft een spanwijdte van 62-70 cm. Een grutto weegt 280-500 gram. Zijn levensduur bedraagt 10-15 jaar.

De broedtijd van de grutto loopt van eind maart tot juni. De broedduur bedraagt 24 à 25 dagen. Een legsel bestaat gewoonlijk uit 4 eieren van gemiddeld 55 x 37 mm. Nesten worden vooral gemaakt op grasland, in een ondiep kuiltje. Als het gras lang genoeg is buigt de grutto de halmen over het nest, dat daardoor moeilijk te zien is. Halflang gras biedt ook bescherming voor uitgekomen kuikens; in langer gras blijken ze zich slecht te kunnen voortbewegen.

Populatie in Nederland
Van alle grutto’s in Noordwest-Europa broedt 90 procent in Nederland. Daarom is Nederland van groot belang voor de populatie.

In 1990 broedden er in Nederland jaarlijks nog ongeveer 100.000 paren van de grutto. Men schat dat tussen 1990 en 2015 het aantal grutto’s met de 60% is afgenomen. De grutto wordt vanwege de gevoeligheid voor omgevingsfactoren als indicatorsoort beschouwd voor veel milieufactoren.

De grutto draagt in grote mate bij aan de beleving van het Nederlandse weidelandschap. Zonder deze karakteristieke weidevogel wordt het stiller en kleurlozer in de polder.

13 jul

Kalverpoldernieuws zomer 2015

 

Activiteitenagenda 2015 Stichting Kalverpolder

15 augustus              Kalverpolderwandeltocht (met ´De Laatste Loodjes´)
24 oktober                Nacht van de Nacht
7 november              Natuurwerkdag

19 mei: taart in de bunker!fotoSOK(001)

Na een intensieve voorbereiding is op 19 mei j.l. de Samenwerkingsovereenkomst (SOK) met Staatsbosbeheer (SBB) getekend. Riena Tienkamp en Erik van Gerrevink namens SBB hebben met Ron Sman, Henk Krook, Pieter Bleeker en Rolf Surink intensief overleg gehad over deze SOK. Ook Els Lenting, namens Gemeente Zaanstad heeft een stimulerende invloed gehad op de totstandkoming.
In de SOK, met een looptijd van 10 jaar, zijn heldere afspraken gemaakt over het zelfstandig beheer van de Kalverpolder door de vrijwilligers van Stichting Kalverpolder. De uitvoering van de werkzaamheden vinden plaats op basis van het door partijen overeengekomen Beheerplan.
Ook het gebruik van de huisvesting van de Stichting in ´de Bunker´ is in deze SOK geregeld.

Erik van Gerrevink, Henk Krook, Ron Sman, Riena Tienkamp en Pieter Bleeker

 Bij deze feestelijke gebeurtenis waren veel collega vrijwilligers aanwezig. Koffie met gebak lieten zij zich goed smaken!
Maar daarna….de schouders er weer onder!

Riena Tienkamp ondetekent namens SBB


Toelichting op de Samenwerkingsovereenkomst

In deze overeenkomst is beschreven dat Staatsbosbeheer en onze Stichting partners zullen zijn in het beheer en de zorg voor de Kalverpolder. De nu vastgelegde samenwerking leidt er toe dat een passend beheer van de Kalverpolder voor de komende jaren gewaarborgd is. Zeker na de uitvoering van de grote en kostbare opknapbeurt van de polder is het van belang dat ook het toekomstige beheer geregeld en gewaarborgd is. In de samenwerkingsovereenkomst, die voor 10 jaar geldt, zijn de intenties en inzet van beide partijen vastgelegd. De inzet van de stichting strekt zich uit tot alle vaarpercelen van Staatsbosbeheer in de Kalverpolder met een omvang van rond 32 HA. Ook is het onderhoud van het Laarzenpad(Schanszichtpad) door de stichting geregeld. Voor de inzet van de vrijwilligers en het materieel van de stichting is een jaarlijks te ontvangen  kostenvergoeding overeengekomen, waarmee de stichting in ieder geval een flink deel van de eigen kosten zal kunnen dekken. Tevens is het langdurige  gebruik door de stichting van de werkschuur ( ´de Bunker´) geregeld.

Riena en Ron felciteren elkaar met het bereikte resultaat

 Een belangrijk element in de overeenkomst is het Beheerplan voor de Kalverpolder dat voor meerdere jaren zal gelden. In dit Beheerplan zijn alle door onze stichting te beheren percelen beschreven. Voor elk perceel is aangegeven van welk beheerdoeltype sprake is. Een weidevogelperceel eist een ander beheer dan een rietperceel of een perceel met veel veenmos. In dit beheerplan is per perceel aangegeven of er beheer per 3 jaar of per jaar of zelfs meerdere keren per jaar dient plaats te vinden. In de overeenkomst is ook de planning en verantwoording geregeld.

Els Lenting, gemeente Zaanstad, heeft een stimulerende rol gespeeld

Els Lenting, gemeente Zaanstad, heeft een stimulerende rol gespeeld

 


Actieve deelname Stichting Kalverpolder aan Dialoogdag Provincie

Woensdag 17 juni werd voor de Provincie Noord-Holland de Dialoogdag, georganiseerd. Ruim 170 natuurvrijwilligers lieten zich in de Tolhuistuin in Amsterdam inspireren.

Centraal op de Dialoogdag stond ‘De Groene Tafel’. Onder de bezielende leiding van tafelheer Frénk van der Linden gingen actieve vrijwilligers, en vertegenwoordigers van terreinbeheerders (TBO’s), zoals Staatsbosbeheer en de Provincie in gesprek over onderwerpen als samenwerking tussen vrijwilligers en terreinbeheerders, groene stadsinitiatieven tegen klimaatverandering en hoe jonge vrijwilligers te werven.

Voor de discussies aan de ‘Groene tafel’ waren Rolf Surink en Ron Sman, namens Stichting Kalverpolder, uitgenodigd om hun zegje te doen over de samenwerking met hun terreinbeheerder en wat andere vrijwilligersgroepen hiervan zouden kunnen leren. Ook Els Lenting van Gemeente Zaanstad nam deel aan de discussie.

Ron Sman en Rolf Surink in het panel op de Dialoogdag

Ron Sman en Rolf Surink in het panel op de Dialoogdag

Het is nuttig dat dergelijke bijeenkomsten plaatsvinden, niet alleen om inspiratie op te doen, maar ook om contacten te verstevigen tussen betrokkenen op het gebied van natuurbeheer in de Provincie.

Ron Sman

 

 

Open Dag Stichting Kalverpolder

2015-06-14 10.31.54Zondag 14 juni heeft Stichting Kalverpolder weer de jaarlijkse Open Dag georganiseerd. Naast informatie over de polder en het werk van de Stichting, konden bezoekers stands van andere Zaanse natuurorganisaties bezoeken. De Vogelbeschermingswacht Zaanstreek, Kontakt Milieu Zaanstreek, Natuur- en Milieu Educatie waren op deze ´natuurmarkt´ goed vertegenwoordigd.2015-06-14 10.32.21 Voor de jeugdigen ( maar ook de volwassenen!) is het met een netje opvissen van slootleven toch altijd spectaculair. Flip Valk (NME) kan over watertorren, wantsen, larven, etc. een boeiende toelichting geven.2015-06-14 13.55.57

Daarnaast konden kinderen ook nog een eigen vogel- of vlinderhuisje timmeren.
En dan natuurlijk de vaartochten door de Kalverpolder! In iedere boot een gids van de vogelwacht mee. ( en dit jaar 3 x een roerdomp gespot!). Over de vaartocht, gecombineerd met een bezoek aan de Kooiakkers, zijn alle bezoekers altijd erg enthousiast! Op de Kooiakkers was door de ´bevlogen vrijwilligers´een mooie wandeling uitgezet met veel informatie over de diversiteit van het plantenleven op de Kooiakkers en in de polder.2015-06-14 11.19.28

Natuurlijk was er voor iedereen ´koek en zopie´ beschikbaar. Het weer hield zich redelijk, hoewel een zonnetje wel lekker zou zijn geweest.

Al met al weer een zeer geslaagde dag, met dank aan alle vrijwilligers voor hun inzet!
2015-06-14 10.32.39

Op 11, 12 en 13 mei heeft het Michael College weer de jaarlijkse natuurstage voor 2e klas leerlingen georganiseerd. Alle klassen waren in 4 groepjes van 7 of 8 leerlingen verdeeld, die excursie- achtige opdrachten moesten verrichten.

2015-05-12 13.26.27We troffen iedere dag mooi weer, met behoorlijk veel zon, maar soms met een flink windje.
Het startpunt was bij de Uitzichttoren waar de leerlingen eerst informatie kregen over de historie en de huidige status van de Kalverpolder. Vervolgens werd met 2 boten een tour door de Kalverpolder gevaren, waarbij de opdracht voor de leerlingen was zoveel mogelijk verschillende vogels te herkennen en te noteren.
zij werden hier bijgestaan door de leerkrachten en ´specialisten´ uit het Kalverpolderteam. bijzondere aandacht kregen de plasdras gebieden en de kokmeeuwenkolonie (waar op dinsdag de eerste jongen uit het ei waren gekropen).2015-05-11 14.29.24

Er ontstond natuurlijk wel ´wedstrijd´ welke  groep de meeste vogels had gescoord! het uiteindelijke record was 39, met fraaie soorten zoals de kleine plevier, snor, blauwborst, futen met jongen, bruine kiekendief, koekoek, etc., etc.

Na ruim een uur varen werden de leerlingen afgezet op de Kooiakkers, waar een nieuwe opdracht wachtte. daar ging het om het herkennen van diverse plantensoorten en he (microscopisch) onderzoeken van het waterleven.

2015-05-13 09.39.48Vanzelfsprekend is het nu de taak van de leerlingen om hierover een verslag te maken. voor dit doel werden onderweg aantekeningen gemaakt, maar ook de moderne media ingezet: met de mobiel telefoon werden veel foto´s en ook geluidsopnamen gemaakt.

Al met al kan het Michael College terugkijken op geslaagde dagen, waarbij de vrijwilligers van Stichting Kalverpolder en de Kooiakkers een succesvolle bijdrage hebben geleverd.

Stichting Kalverpolder ontvangt Stadexpeditie

Deelnemers aan de Stadsexpeditie in de Bunker

Deelnemers aan de Stadsexpeditie in de Bunker

Op 24 juni j.l. heeft Stichting Kalverpolder deelgenomen aan de, door Gemeente Zaanstad geïnitieerde, Stadexpeditie. Ca. 35 deelnemers hebben uitleg gekregen over de Kalverpolder en de rol van onze stichting.

In de presentatie werd een brug geslagen naar een presentatie van enkele leerlingen van het St. Michael College. Zij hebben enige tijd geleden een projectplan gelanceerd om het Michael energieneutraal te maken door de inzet van een biogascentrale. Hoofddoel is daarmee een ‘ duurzaamheids’ bewustzijn en -motivatie te creëren bij de leerlingen.

leerlingen Michael College in hun presentatie

aandachtig gehoor bij de presentatie van het Michael college

 

Centraal thema was het feit dat de Kalverpolder een grote hoeveelheid biomassa (bijv. gemaaid riet en gras)produceert, maar een probleem ervaart om dit te verwerken, terwijl deze biomassa wellicht zeer goed als brandstof in een biogascentrale kan worden toegepast.
De deelnemers hebben, na diverse vragen, enkele suggesties gegeven hoe dit project een kans van slagen kan krijgen.
Er is in ieder geval een basis gelegd voor een verder contact tussen het Michael en Stichting Kalverpolder op dit punt.

Opmerkelijk leven in de Kalverpolder:                              Sigarenmaker (Lupara Lucens)

De Sigarenmaker (Lipara Lucens)

De Sigarenmaker (Lipara Lucens)

Ook wel genaamd halmvlieg of sigaargalvlieg.
Eind mei-half juni komen deze vliegjes uit hun galkamertjes.De mannetjes vliegen van riethalm naar riethalm, op zoek naar een wijfje. Hij geeft een trillingsignaal; krijgt hij geen signaal terug, dan vliegt hij naar een volgende halm.
Als er bovenin zo’n riethalm een onbevrucht wijfje zit geeft ze een signaal terug: een echtcommunicatiemiddel dus.Na de bevruchting legt het wijfje haar eitjes op de stengel.
Het riet is dan nog jong. Na 1 -1.5 week komen de larven uit, ze kruipen naar boven. Slechts één bereikt de top, de anderen overleven niet.
De larve kruipt ‘s nachts tussen het opgerolde jonge blad, eet daarvan, en vreet zich uiteindelijk naar het groeipunt.
Nu vreet hij daarvan, het riet groeit niet verder in de lengte, de stengelleden schuiven a.h.w. in of over elkaar en vormen de sigaar. Daarboven zit de larve die zich door het groeipunt knaagt. Het eet zich naar het merg binnenin de sigaargal (omstreeks augustus).

de larve van de Sigarenmaker

de larve van de Sigarenmaker

De larve vreet een kamertje uit en draait zich om. Hij overwintert in de gal, in zijn kamertje. Een graag gevonden prooi voor pimpel -en baardmezen!

de Sigaar

de Sigaar

In de vroege lente verpopt  de larve en eind mei ontpopt het zich en komen de vliegjes uit hun galkamertjes. Later worden de lege gallen wel gebruikt als schuilplaats en broedkamer door de maskerbij. Deze verzorgt er na half juni haar larfjes met stuifmeel van o.a. kattenstaart.

 

 

 

Stichting Kalverpolder in het nieuws

dagblad zaanstreek 13.6.15Page1