Kalverpoldernieuws voorjaar 2015

 

Activiteitenagenda 2015 Stichting Kalverpolder

11,12 en 13 mei      Natuurstage Michael College
7 juni                          Kinderboekenmarkt (http://zaansekinderboekenmarkt.nl)
14 juni                        Open Dag Stichting Kalverpolder
15 augustus              Kalverpolderwandeltocht (met ´De Laatste Loodjes´)
24 oktober                Nacht van de Nacht
7 november              Natuurwerkdag

Verdere informatie volgt!

Samenwerkingsovereenkomst met Staatsbosbeheer is rond!

In eerdere Nieuwsbrieven is al een aantal keren melding gemaakt van onze gesprekken met Staatsbosbeheer om te komen tot een set van afspraken die als basis dienen voor een langdurige samenwerking. Tot onze grote vreugde kunnen we melden dat de gesprekken succesvol zijn verlopen en dat de beoogde samenwerkingsovereenkomst nu rond is. In deze overeenkomst is nu formeel beschreven dat Staatsbosbeheer en onze Stichting partners zullen zijn in het beheer en de zorg voor onze mooie polder. De nu vastgelegde samenwerking leidt er toe dat een passend beheer van de Kalverpolder de komende jaren gewaarborgd is. Zeker na de uitvoering van de grote en kostbare opknapbeurt van de polder is het van belang dat ook het toekomstige beheer geregeld en gewaarborgd is.

In de samenwerkingsovereenkomst, die voor 10 jaar geldt, zijn de intenties en inzet van beide partijen vastgelegd. De inzet van onze stichting strekt zich uit tot alle vaarpercelen van Staatsbosbeheer met een omvang van rond 32 HA. Ook is het onderhoud van het Laarzenpad door onze stichting geregeld. Voor de inzet van ons eigen materieel is een jaarlijks te ontvangen  kostenvergoeding overeengekomen, waarmee onze stichting in ieder geval een flink deel van de eigen kosten zal kunnen dekken. Tevens is het langdurige  gebruik door onze stichting van het Bunkercomplex geregeld.

Een belangrijk element in de overeenkomst is het Beheerplan voor de Kalverpolder dat voor meerdere jaren zal gelden. In dit plan zijn alle door onze stichting te beheren percelen opgenomen. Voor elk perceel is aangegeven van welk beheerdoeltype sprake is. Een weidevogelperceel eist een ander beheer dan een rietperceel of een perceel met veel veenmos. In dit beheerplan is per perceel aangegeven of er beheer per 3 jaar of per jaar of zelfs meerdere keren per jaar dient plaats te vinden. In de overeenkomst is ook de planning en verantwoording geregeld. Wij beseffen dat het ook voor Staatsbosbeheer redelijk complex is geweest om tot een overeenkomst te komen met een organisatie als de onze.
Van een zelfstandige vrijwilligersorganisatie op het gebied van natuurbeheer, met eigen materieel, zijn immers weinig voorbeelden in het land te vinden. De nu afgesloten samenwerkingsovereenkomst is, denken wij, redelijk uniek.

Onze Stichting is haar gesprekspartners van Staatsbosbeheer Riena Tienkamp (hoofd Staatsbosbeheer Noord-Holland) en Eric van Gerrevink (onze reguliere gesprekspartner/Boswachter) zeer erkentelijk voor hun grote inzet om deze samenwerkingsovereenkomst met ons te realiseren.
De officiële ondertekening van de overeenkomst zal naar verwachting eind mei a.s. plaatsvinden.

Ron Sman

Nieuwe bedrijfsvriend

Onze Stichting heeft Kooijman Souvenirs & Clogs, gevestigd op de Zaanse Schans, bereid gevonden om als Vriend van Stichting Kalverpolder te fungeren. Willem Kooijman, directeur van het bedrijf en zoon Justin zijn, zo bleek ons, zeer enthousiast voor de Kalverpolder. Zoals ieder wel weet is de Klompenmakerij, met zijn prachtige collectie antieke klompen, een gezichtsbepalend bedrijf op de Zaanse Schans en een belangrijk bezoekadres voor de honderdduizenden toeristen. De heren Kooijman zijn zich er van bewust dat de Kalverpolder een zeer belangrijk element is in de beleving van de Zaanse Schans.
Zij steunen daarom van harte het werk van onze stichting voor het, in hun ogen, prachtige decor van de Zaanse Schans.

Ron Sman

Het Grote Herstelproject

Het samenwerkingsmodel voor het Herstelproject van de Kalverpolder heeft optimaal gewerkt! Zonder een nauwe en vruchtbare samenwerking tussen belanghebbenden bij de Kalverpolder zou het perspectief voor de Kalverpolder aanzienlijk minder zijn geweest.

Het lijkt van een afstand zo logisch en ook zo eenvoudig om als belanghebbenden de krachten te bundelen om tot een zo goed mogelijk resultaat te komen. Een samenwerking tussen meerdere partijen met uiteenlopende belangen is echter moeilijker dan men denkt. In dit verband wil onze Stichting alle partijen die bij de grote opknapbeurt zijn betrokken complimenteren voor hun bijzonder grote inzet en in het bijzonder voor het bereikte resultaat. De Kalverpolder staat op de kaart en kan, mits goed beheerd, weer jarenlang mee als een bijzonder Natura 2000 gebied.

Ik wil de partijen graag nog even noemen. Het zijn Staatsbosbeheer, Hoogheemraadschap Noorderkwartier, Provincie Noord-Holland, Gemeente Zaanstad, Stichting Zaanse Schans, de Agrarische Natuurvereniging , Water, Land en Dijken en Stichting Kalverpolder.

Ook wil ik Frank Brandsen (projectleider), Gert Hartog (programma-manager), Els Lenting (Gemeente Zaanstad), Peter Groen (Hoogheemraadschap) en Eric van Gerrevink (Staatsbosbeheer) niet onvermeld laten. Zij hebben zich bovenmatig ingespannen om het grote opknapproject tot een goed einde te brengen.

Ron Sman

Voorjaar 2015, het werk in de Kalverpolder gaat onverminderd door!

Het Schanszichtpad is maandag 16 maart j.l. weer afgesloten en dat betekent dat de broedvogels de komende 3 maanden weer hun gang kunnen gaan. Dit in tegenstelling tot onze vrijwilligers, die zich in deze periode moeten onthouden van hun geliefde activiteiten!  Zoals bekend: riet maaien, op hopen zetten, eventueel verbranden, bramen trekken en boompjes slopen. Maar gelukkig biedt de zekerheid houvast dat het meeste gewas na de broedperiode weer net zo hoog staat als voorheen!

Ondertussen houden wij ons bezig met het schoonmaken van de boten, schilderwerk aan botenhuis en dergelijke ontaarde klussen. Ook wordt de vrijwilligers dringend aangeraden in deze periode met  verlof te gaan, zodat na 15 juni weer op volle oorlogssterkte de polder ingetrokken kan worden.   Het herstelplan Kalverpolder is in de afrondende fase beland. De baggeraar is per 1 december vertrokken uit de polder. Wat nog gaat gebeuren in 2015, met mogelijk een uitloop naar 2016, is het ontmantelen van de baggerdepots, het verspreiden van de gedroogde bagger over de percelen en inzaaien met een geschikt grasmengsel. Ook moeten de gegraven greppels op een aantal percelen nog worden verbonden met de sloten door middel van zgn. greppelpotten.

Verder worden er nog een aantal hekken  geplaatst onder regie van de Bunkerploeg. Door het erg natte voorjaar heeft dit werk wat vertraging opgelopen. Wat ook nog rest is het plaatsen van een aantal pompen om het waterpeil op de dieperliggende percelen te kunnen reguleren.
In de laatste maanden is er keihard gewerkt door de vrijwilligers om de gestelde doelen in het Beheerplan Kalverpolder te halen. In dit plan staat van maand tot maand en van perceel tot perceel aangegeven wat er ieder jaar moet gebeuren.

Rolf Surink

Vervanging maaimachines

Door herhaaldelijke pech aan onze maaimachines werden in sommige maanden de doelen niet gehaald .Besloten werd ons machinepark meer bedrijfszeker te maken door de vervanging van 1 of 2 oudere en op dat moment kapotte Rapid maaimachines. Via onze hofleverancier Rijkhoff Landbouwmechanisatie in Wormerveer werden 2 gebruikte Koppl-maaimachines aangeschaft. Kort na aflevering bleken de Willie Wortels van de Stichting, Ruurd en Louis,  de kapotte Rapids met onderdelen van een derde weer aan de praat te hebben gekregen. Hierdoor kregen we de beschikking over meer maaikracht en werden de gestelde beheerdoelen alsnog gehaald. Waarvoor hulde!

Voor het maaiseizoen 2015/2016 is met Eric van Gerrevink , boswachter SBB afgesproken dat wij nauwkeuriger het beheerplan volgen. Door de inzet van de trekker met maaibalk en rietschuif zullen met name de grotere percelen worden behandeld. Op de kleinere percelen met bijzondere vegetaties kan dan met  de eenassers, bosmaaiers, lastpakkers, harken en vorken worden gewerkt. Hierdoor verwachten we de opbrengst van ons werk te verhogen en de vaak lange perioden dat er op een perceel gewerkt wordt te kunnen verkleinen.

Rolf Surink

Het belang van Riet(land) als eco-systeem

( artikel overgenomen uit de Zaanse Natuur & Milieukrant jgr 22 nr 1)

Riet als ´woonplaats´

In de Kalverpolder bestaan veel percelen uit riet(moerasvegetatie) of zijn met riet omzoomd (veenweide). Stichting Kalverpolder voert het beheer van deze rietlanden uit aan de hand van het Beheerplan van Staatsbosbeheer.

Wat is het belang van deze rietlanden?
Rietlanden hebben  een belangrijke functie in het waterrijk landschap.  Het zuivert het water(hydrofilter)en een reeks van ecosystemen waarin vele organismen leven, die vaak weer een verbinding met andere ecosystemen hebben. Het beheer moet erop gericht zijn dat deze functies blijven bestaan.
Het is opvallend hoe weinig rietlanden door de wetgeving worden beschermd, hoewel juist de meest kwetsbare soorten van (het beheer van) dit ecosysteem afhankelijk zijn! Vooral riet- en moerasvogels (bijv. roerdomp, rietzanger, rietgors, baardman, grote- en kleine karkiet, snor, blauwborst, waterral).
De meeste van deze vogels staan op de ´ rode lijst´ . Dit geldt o.a. ook voor de Noordse woelmuis , de bittervoorn en de maskerbij. De rietlanden in de Kalverpolder  zijn uitermate belangrijk voor de bescherming van deze soorten.

Het beheer heeft grote effecten op plant-dierrelaties door de  invloed op structuur en microklimaat. Maaien en branden leiden tot schoksgewijze veranderingen in openheid, luchtvochtigheid en de hoeveelheid dood organisch materiaal.
Een direct effect van maaibeheer op de rietfauna is de afvoer van een groot deel van de larven en rupsen die in de halmen overwinteren.

Leefgemeenschap
Riet functioneert als leefomgeving voor latere levensstadia, bijv. het verpoppen van vliegen en vlinders en velen insecten. Deze grote diversiteit is afhankelijk van het beheer. Voor de van rietlanden afhankelijke planten- dierenrelaties en voedselketens is het belangrijk dat allerlei variaties in ouderdom van het riet naast elkaar aanwezig zijn. Dit betekent dat rietlanden een onvervangbaar ecosysteem vormen voor diersoorten. Als het rietland verdwijnt  betekent dat het einde van een voedselketen.

Natuurbehoud
Uit oogpunt van natuurbehoud is het belangrijk dat het beheer zowel efficiënt en duurzaam wordt uit gevoerd. Ook als er minder geld beschikbaar is voor natuurbeheer, moeten rietlanden blijvend beheerd worden. Ook kan er gezocht worden naar nieuw gebruik van geoogst riet, bijvoorbeeld in biologische landbouw , als biobrandstof  of als strooisel in potstallen. Tijdstip en beheer afstemmen op in het rietland voorkomende fauna en flora en met een goed rotatieschema’s van enkele jaren kunnen verschillende rietlandstadia naast elkaar blijven bestaan.
Nader onderzoek naar effecten van maaien, branden en beweiding op het functioneren van riet en rietland is noodzakelijk. Hierbij moeten niet alleen biologische en ecologische aspecten aandacht krijgen, maar ook economische en beheertechnische aspecten, zoals de draagkracht van het ecosysteem en het te beheren oppervlakten.
Door toepassing van deze kennis kunnen rietlanden van verschillende leeftijd, structuur en biologische diversiteit in stand worden gehouden. Hierdoor blijft het mogelijk voor mens, plant en dier om in het rietland te blijven wonen.

Loek Vlaanderen

De Kalverpolder in het nieuws